Wstecz
Y Itr
Nazwa angielska
Yttrium
Nazwa łacińska
Yttrium

Grupa Okres Liczba atomowa Liczba masowa Stan skupienia
(20°C,1atm.)
III B (3) - skandowce 5 39 88.9059 ciało stałe

Konfiguracja elektronowa : 1s22s22p63s23p64s23d104p65s24d1


Opis


Itr jest ciemnoszarym, lekkim metalem, łatwo poddającym się obróbce mechanicznej. Jest pierwiastkiem należącym do grupy III - skandowców. Wykazuje właściwości paramagnetyczne.



Tablica z charakterystycznymi danymi


Liczba elektronów: 39
Liczba neutronów (najbardziej rozpowszechniony, stabilny izotop): 50
Liczba protonów: 39
Elektroujemność (Allred-Rochow, Pauling): 1.11, 1.22
Stopień utlenienia: +3
Przewodność elektryczna: 17.2*105 1/(m*)
Gęstość (293 K): 4.47 g/cm3
Temperatura topnienia: 1526 °C 1799 K
Temperatura wrzenia: 3338 °C 3611 K
Ciepło właściwe: --
Ciepło topnienia: 11.4 kJ/mol
Ciepło tworzenia: 11.4 kJ/mol
Ciepło parowania: 363 kJ/mol
Przewodność cieplna: 17.2 W/m*K




Właściwości chemiczne


Itr jest średnio aktywnym chemicznie metalem. Na powietrzu pokrywa się warstwą tlenku a w wyższych temperaturach spala się całkowicie dając tlenek itru Y2O3. Po ogrzaniu reaguje z rozcieńczonymi kwasami mineralnymi i zasadami. Z wodą na gorąco tworzy wodorotlenek itru Y(OH)3. Po ogrzaniu reaguje z azotem, krzemem, fosforem i fluorowcami. W związkach pierwiastek ten występuje na stopniu utlenienia +3 dając związki z reguły dobrze rozpuszczalne w wodzie.



Zastosowanie


Itr jest głównym składnikiem czerwonego luminoforu stosowanego w lampach kineskopowych. Izotop 90Y stosuje się jako znacznik oraz w medycynie do leczenia nowotworów.



Występowanie


Itr w skorupie ziemskiej zajmuje 30 miejsce pod względem rozpowszechnienia (procenty wagowe). Jest to pierwiastek należący do grupy pierwiastków ziem rzadkich. Rzadko występuje w postaci bogatszych złóż - towarzyszy zazwyczaj lantanowcom. Tworzy własny minerał - ksenotym YPO4. Największe zasoby itru występują w Rosji, Norwegii i na Grenlandii.



Ciekawostki, pochodzenie


Odkryty przez: Johann Gadolin
Miejsce odkrycia: Finlandia
Rok odkrycia: 1794
Pochodzenia nazwy: Od nazwy szwedzkiego miasta Ytterby

W stanie czystym wolny metal został otrzymany dopiero w 1935 roku przez amerykańskich chemików: Westa i Hopkinsa



Zdjęcia



Wstecz